İş Güvenliği Uzmanlığı

İş Güvenliği Uzmanlığı, çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için işyeri tehlikelerinin sistematik olarak tanımlanmasını, değerlendirilmesini ve kontrolünü içeren profesyonel bir çalışma alanıdır. Bu alan, işyerindeki fiziksel, kimyasal, biyolojik ve ergonomik faktörlerle ilişkili riskleri yöneterek kazaları ve meslek hastalıklarını önlemeye odaklanmaktadır. Temel amaç, üretkenliği artıran ve çalışanların refahını sağlayan güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı yaratmaktır. Bu hem çalışanlar hem de işverenler açısından en beklendik sonuç olmaktadır.

Bu alandaki profesyonellerin genellikle mühendislik, iş sağlığı ve güvenliği veya ilgili disiplinlerde geçmişi vardır. Uygulayıcıların mevcut güvenlik standartları, düzenlemeler ve en iyi uygulamalar hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayan sıkı bir eğitim ve sınav sürecinden geçmeleri önem arz eder.

 İş Güvenliği Uzmanlığının önemli bir yapı taşı, işyerindeki potansiyel tehlikeleri belirlemek için kapsamlı risk değerlendirmeleri yapmaktır. Çalışanların sağlığı ve güvenliği üzerindeki potansiyel etkilerini belirlemek için iş süreçlerinin, ekipmanların ve malzemelerin değerlendirilmesini içeren bir süreç yürütülmektedir. Tehlikeler belirlendikten sonra iş güvenliği uzmanları riskleri azaltmak için mühendislik kontrolleri, idari politikalar ve kişisel koruyucu ekipman (KKD) gibi kontrol önlemleri geliştirir ve uygular.

İş Güvenliği Uzmanlığında en dikkatli yapılması gereken bir diğer şey ise, çalışanları güvenlik uygulamaları ve prosedürleri konusunda eğitmektir. Farkındalığı artırmak ve işçilere kendilerini ve meslektaşlarını koruyacak bilgilerle donatmak için güvenlik tatbikatları, çalıştaylar ve seminerler düzenlemek bu parçalar arasındadır. İş güvenliği uzmanları ayrıca yeni tehlikelere, teknolojik gelişmelere ve çalışanlardan gelen geri bildirimlere yanıt olarak güvenlik protokollerini düzenli olarak gözden geçirip güncelleyerek bir sürekli iyileştirme kültürünü teşvik eder.

İş Güvenliği Uzmanı Görevleri

Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri bünyesinde İSG hizmeti veren iş güvenliği uzmanlarının başlıca görevleri şunlardır;

1. Risk Değerlendirmeleri Yapmak

 - İşyerindeki potansiyel tehlikeleri belirlemek

 - Risklerin ciddiyetini ve olasılığını değerlendirmek

 - Belirlenen riskleri azaltmak için stratejiler geliştirmek

2. Güvenlik Programlarını Uygulamak

 - Kapsamlı güvenlik programları tasarlamak ve uygulamak

 - Güvenlik protokolleri ve acil durum prosedürleri oluşturmak

 - Güvenlik önlemlerinin etkinliğini izlemek

3. Mevzuatlara Uygunluğu Sağlamak

 - Yerel, ulusal ve uluslararası güvenlik düzenlemeleri konusunda güncel bilgileri takip etmek

 - İşyerinin ilgili güvenlik standartlarına ve yasalara uygunluğunu sağlamak

 - Gerekli güvenlik raporlarını hazırlayıp ilgili kurumlara sunmak

4. İşyerlerini Denetlemek

 - Düzenli güvenlik denetimleri yapmak

 - Güvenli olmayan koşulları veya uygulamaları belirlemek ve düzeltmek

 - Denetim bulgularını ve düzeltici eylemleri belgelendirmek

5. Güvenlik Politikaları Geliştirin

 - İşyeri güvenliği politikalarını ve prosedürlerini oluşturmak ve güncellemek

 - Politikaların tüm çalışanlara açıkça iletilmesini sağlamak

 - Gerektiğinde politikaları gözden geçirmek ve revize etmek

6. Güvenlik Eğitimi Düzenlemek

 - Çalışanlara yönelik güvenlik eğitimleri düzenlemek ve sunmak

 - İşçileri güvenli çalışma uygulamaları ve KKD'nin doğru kullanımı konusunda eğitmek

 - Acil durum müdahale tatbikatları yapmak

7. Olayları Araştırmak

 - İşyeri kazalarını, yaralanmaları ve ramak kala olaylarını araştırmak

 - Temel nedenleri ve neden olan faktörleri belirlemek

 - Tekrarını önlemek için düzeltici eylemleri önermek ve uygulamak

8. İş Güvenliği Kültürünü Teşvik Etmek

 - Organizasyon içerisinde güvenlik kültürünü teşvik etmek

 - Çalışanların güvenlik girişimlerine katılımını teşvik etmek

 - Güvenli çalışma uygulamalarını tanımak ve ödüllendirmek

9. Güvenlik Kayıtlarını Yönetmek

 - Güvenlik denetimlerinin, eğitim oturumlarının ve olayların doğru kayıtlarını tutmak

 - Belgelerin güncel ve kolay erişilebilir olduğundan emin olmak

 - Trendleri belirlemek ve güvenlik önlemlerini iyileştirmek için verileri kullanmak

10. Yönetim ile işbirliği yapmak

 - Güvenliği tüm iş operasyonlarına entegre etmek için yönetimle birlikte çalışmak

 - Güvenlikle ilgili konularda tavsiyelerde bulunmak ve proje planlaması sırasında uzmanlık sağlamak

 - Güvenlik hususlarının karar alma süreçlerine dahil edilmesini sağlamak

11. Teknik Uzmanlık Sağlamak

 - Tehlike kontrolü ve risk yönetimi konusunda teknik rehberlik sunmak

 - Güvenlik ekipmanı ve teknolojilerini önermek

 - İş güvenliği uygulama ve teknolojilerindeki gelişmelerden haberdar olmak

12. Acil Durum Müdahale Koordinasyonu Sağlamak

 - Acil durum müdahale planları geliştirmek ve sürdürmek

 - Acil durum hizmetleri ve ilk müdahale ekipleriyle koordinasyon sağlamak

 - Çalışanların acil durum müdahale prosedürleri konusunda eğitildiğinden emin olmak

İş Güvenliği Uzmanları bu görevleri yerine getirerek güvenli bir çalışma ortamının sürdürülmesinde, çalışanların zarar görmesinden korunmasında ve güvenlik düzenlemelerine kurumsal uyumun sağlanmasında kritik bir rol oynamaktadır.

İş Güvenliği Uzmanlığı Sorumlulukları

İş Güvenliği Uzmanı, tüm çalışanlar için güvenli bir ortam sağlamak amacıyla işyerindeki risklerin tanımlanmasından, değerlendirilmesinden ve azaltılmasından öncelikli olarak sorumludur. Uzman, belirlendikten sonra bu riskleri en aza indirmek için güvenlik protokolleri, acil durum prosedürleri ve kontrol önlemleri geliştirir ve uygular. Bu güvenlik önlemlerini sürekli izleyerek ve güncelleyerek, işyerinin en son güvenlik standartlarına ve düzenlemelerine uygun kalmasını sağlarlar.

İş Güvenliği Uzmanları, risk yönetiminin yanı sıra mevzuata uyum ve olay soruşturmasında da önemli bir rol oynamaktadır. Yerel, ulusal ve uluslararası güvenlik yasaları ve standartları hakkında bilgi sahibi olurlar ve kuruluşlarının bu düzenlemelere uymasını sağlarlar. Bu, gerekli güvenlik raporlarının hazırlanmasını ve düzenleyici kurumlara sunulmasını ve uygunluğun doğrulanması için düzenli inceleme ve denetimlerin yapılmasını içerir. Kazalar veya ramak kala olaylar meydana geldiğinde, temel nedenleri tespit etmek ve gelecekte meydana gelebilecek olayları önlemek için düzeltici eylemler uygulamak üzere olayları araştırırlar.

Bir güvenlik kültürünün eğitimi ve teşvik edilmesi de İş Güvenliği Uzmanının temel sorumluluklarındandır. Çalışanlar için güvenli çalışma uygulamalarını, kişisel koruyucu ekipmanların (KKD) doğru kullanımını ve acil müdahale prosedürlerini kapsayan güvenlik eğitim oturumları düzenler ve sunarlar. Proaktif bir güvenlik kültürünü teşvik ederek, çalışanların güvenlik girişimlerine katılımını teşvik eder ve güvenli çalışma uygulamalarını tanırlar. İş Güvenliği Uzmanları, sürekli eğitim ve katılım yoluyla, tüm çalışanların güvenli bir işyerinin sürdürülmesi konusunda bilinçli ve kararlı olmalarını sağlar.

İş Güvenliği Uzmanı Nasıl Olunur?

Ülkemizde iş güvenliği uzmanı olmak için üniversitelerin mühendislik ve mimarlık gibi bölümleri ile fen-edebiyat fakültelerinin belirli bölümlerinden mezun olunması istenmektedir. Ayrıca iş güvenliği bölümünü bitirenlerin de iş güvenliği uzmanı unvanı aldıkları bilinmektedir.

Bu bölümleri bitirmelerinin yanı sıra temel Çalışma Bakanlığı’nın verdiği temel iş güvenliği eğitimini de bitirmeleri beklenmektedir. 220 saati teorik, 40 saati pratik olmak üzere toplam 260 saatlik bir eğitimin ardından yapılacak olan sınavdan da başarılı olmaları istenmektedir. Stajı tamamladıktan sonra girilen bu sınavda başarılı olan C sınıfı İş Güvenliği Uzmanı olma statüsüne kavuşmaktadır.

C sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak mesleğe başlayan uzmanlar 3 yıl iş deneyimden sonra B sınıfı sertifikasına sahip olmak için gerekli yeterliliğe sahip olmaktadır. B sınıfı uzmanlar 4 yıl deneyimden sonra A sınıfı uzmanlık için yeterliliğe sahip olmaktadır. Ancak bu sınıf değişimlerinde yine sınava girmek ve başarılı olmak gerekmektedir.

İş Güvenliği Uzmanlığı Eğitimi

İş Güvenliği Uzmanı olabilmek için, belirli bir eğitim sürecinden geçmek gerekmektedir. Öncelikle mühendislik, mimarlık, fizik, kimya gibi bölümlerden mezun olmanız veya iş sağlığı ve güvenliği programlarından mezun olmanız gerekir. Bu şartları sağladıktan sonra, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir eğitim kurumunda iş güvenliği uzmanlığı eğitimi almanız gerekmektedir.

İş güvenliği uzmanlığı eğitimi, A, B ve C sınıfı uzmanlık belgeleri olmak üzere üç seviyede verilir. C sınıfı uzmanlık eğitimi, genellikle yeni başlayanlar içindir ve en temel seviyede iş güvenliği bilgilerini kapsar. B sınıfı uzmanlık eğitimi, daha fazla deneyim ve bilgi gerektirir, A sınıfı ise en üst seviyedir ve genellikle büyük ve tehlikeli iş yerlerinde çalışacak uzmanları hedefler. Eğitim süresi ve içeriği, uzmanlık sınıfına göre değişiklik göstermektedir.

Eğitimi tamamladıktan sonra, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan iş güvenliği uzmanlığı sınavına girmeniz gerekir. Sınavda başarılı olmanız halinde, ilgili sınıf için iş güvenliği uzmanlığı sertifikası almaya hak kazanırsınız. Bu sertifika ile iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri sunabilir, risk değerlendirmeleri yapabilir ve iş güvenliği kültürünün gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

İş Güvenliği Uzmanları Nerede Çalışır?

İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi gereken pek çok farklı sektörde çalışabilirler. İnşaat, madencilik, üretim, enerji, kimya ve sağlık gibi yüksek risk taşıyan sektörler başta olmak üzere, hemen hemen her sektörde iş güvenliği uzmanlarına ihtiyaç vardır. Bu uzmanlar, iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliği politikalarının uygulanmasını sağlamak, risk değerlendirmeleri yapmak ve çalışanların güvenliğini temin etmek için çalışırlar.

Kamu ve özel sektör işletmelerinde iş güvenliği uzmanları istihdam edilir. Özellikle büyük ölçekli işletmeler, tehlikeli iş kollarında faaliyet gösteren firmalar ve çok sayıda çalışanı olan kuruluşlar, iş güvenliği uzmanlarına düzenli olarak ihtiyaç duyar. Bunun yanında, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri sunan danışmanlık firmalarında veya Ortak Sağlık Güvenlik Birimlerinde (OSGB) de iş güvenliği uzmanları görev alabilir. Bu birimlerde çalışan uzmanlar, birden fazla işletmeye hizmet verebilirler.

İş güvenliği uzmanları, çalışma ortamlarının güvenliğini sağlamak, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla çeşitli analizler ve denetimler gerçekleştirirler. İş yerlerinde tehlike kaynaklarını belirler, risk analizleri yapar ve bu risklerin minimize edilmesi için gerekli önlemleri önerirler. Ayrıca, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi için eğitim programları düzenlerler. Böylece, iş güvenliği uzmanları, hem çalışanların sağlığını koruma hem de iş verimliliğini artırma konusunda kritik bir rol oynarlar.