Periyodik Sağlık Taraması

Periyodik sağlık taraması, çalışanların düzenli olarak fiziksel kontrolünü içeren hizmet içi muayeneleri anlamına gelmektedir. Çalışanlar, işin sektörüne göre belirli periyotlarda sağlıklarını kontrol ettirmek zorundadır. Özellikle iş sağlığı ve güvenliği bakımından çok tehlikeli kategoride yer alan çalışanların bu sağlık taramalarını çok ciddiye alarak yaptırmaları gerekir. Bu ciddiyeti sağlamak başta işveren olmak üzere, çalışan, işyeri hekimi ve iş sağlığı ve güvenliği uzmanını da kapsayan bir süreçtir.

Periyodik sağlık taraması, belirli aralıklarla yapılan ve bireylerin genel sağlık durumlarını değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilen rutin kontrolleri ifade eder. Bu taramalar, sağlık sorunlarının erken teşhis edilmesi ve önlenmesi amacıyla yapılır.

Genel Fizik Muayene: Doktor tarafından yapılan genel sağlık değerlendirmesi.

Laboratuvar Testleri: Kan, idrar ve diğer vücut sıvılarının analiz edilmesi.

Görüntüleme Yöntemleri: Röntgen, ultrason, MR gibi görüntüleme teknikleri.

Ölçümler: Tansiyon, nabız, vücut kitle indeksi gibi temel sağlık göstergelerinin ölçülmesi.

Özel Tarama Testleri: Yaşa, cinsiyete ve aile öyküsüne bağlı olarak önerilen mamografi, kolonoskopi, prostat spesifik antijen (PSA) testi gibi testler.

Aşılama ve Koruyucu Sağlık Önlemleri: Mevsimsel aşılar ve diğer koruyucu sağlık hizmetleri.

Periyodik sağlık taramaları, kişinin yaşına, cinsiyetine, aile öyküsüne ve yaşam tarzına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Özellikle kronik hastalıklardan korunma, yaşam kalitesinin artırılması ve erken teşhis ile tedavi şansının yükseltilmesi açısından önemlidir.

Periyodik Sağlık Taraması Hizmeti

Sağlık kurumları tarafından sunulan, OSGB işyeri hekimleri tarafından koordine edilen periyodik sağlık taraması hizmeti, düzenli kontrolleri içerdiği için çalışanların tüm risklerden arındırılmasını amaçlamaktadır. Çalışanın sağlının korunması ve işyeri güvenliğinin sağlanması açısından periyodik sağlık taraması hizmeti düzenli olarak verilmelidir.

Bu hizmetin ilk aşamasında ön görüşme ve bilgilendirme olmaktadır. Çalışanın aile sağlık öyküsü, ailesindeki genetik rahatsızlıklar ve kişinin mevcut sağlık durumu hakkında bilgi toplanan bu aşamada tanılama denilebilecek bir durum söz konusudur. Yapılacak testler ve muayeneler hakkında çalışana bilgi aktarılmaktadır.

Sonraki aşamada genel fizik muayenesi yapılmaktadır. Hekim bireyin genel sağlık durumunu test etmek için fiziksel muayene yapar. Çalışanın vücut kitle endeksi, tansiyon ve nabız bilgileri öğrenilir. Daha sonra laboratuarda kan şekeri, kolesterol, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının ölçüldüğü laboratuar testleri, idrar yolu fonksiyonları ve diğer böbrek rahatsızlıklarını test ettikleri idrar testleri yapılmaktadır.

Çalışan ultrason, röntgen, mamografi ve MR gibi görüntüleme teknikleri ile filmleri çekilerek kayıt altına alınmaktadır. Bunların dışında çalışanın yaşına, öyküsüne ve cinsiyetine bağlı özel testler de yapılabilmektedir. Mesela kadınlar için mamografi, erkekler için prostat kontrolü gibi testler bu özel testlerin kapsamındadır.

Periyodik sağlık taraması hizmeti çerçevesinde koruyucu sağlık hizmetleri başlığı altında mevsimler aşılamalar olmaktadır. İhtiyacı olanlara diyet ve egzersiz önerileri, sigara bırakma programları da bu hizmet içeriğinde yer almaktadır.

Nihayetinde tüm bu tetkik ve muayeneler hekim tarafından değerlendirilmektedir. Risk içerenler çalışma hayatından bir müddet uzaklaştırılmakta, tedavileri yapılmaktadır. Bu hizmetler, kamu ve özel sağlık kuruluşları tarafından sunulmaktadır. İş yerlerinde işçi sağlığını korumak amacıyla da periyodik sağlık taramaları yapılmaktadır. Sağlık taramaları, hastalıkların erken teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi, yaşam kalitesinin artırılması ve sağlık harcamalarının azaltılması açısından büyük önem taşır.

Periyodik Sağlık Taraması Yönetmeliği

Periyodik Sağlık Taraması Yönetmeliği, işyerlerinde çalışanların sağlık durumlarının düzenli olarak kontrol edilmesini ve işyerindeki sağlık risklerine karşı korunmasını amaçlayan kanuni içeriktir. Bu yönetmelik, özellikle İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde oluşturulmuş olup, işverenlere çalışanların işe girişlerinde ve belirli periyotlarla sağlık muayenelerini yaptırma yükümlülüğü getirmektedir. Bu muayeneler, çalışanların maruz kaldığı risklere göre planlanır ve genellikle yılda bir kez olmak üzere, tehlikeli işlerde daha sık aralıklarla yapılır.

Yönetmelik, işverenlerin sağlık gözetimi sağlama sorumluluğunu vurgular ve işyeri hekimlerinin düzenli kontroller yapmasını şart koşmaktadır. İşe girişte ve periyodik kontrollerde düzenlenen sağlık raporları, çalışanların işlerine uygun olup olmadıklarını belirlemekte kullanılır. Çalışanların sağlık bilgilerinin gizliliği ve bu bilgilerin sadece yetkili kişiler tarafından erişilebilir olması da yönetmelik kapsamında garanti altına alınmıştır.

İşverenlerin, çalışanların sağlık muayenelerine katılmasını sağlama ve bu süreçte gerekli izinleri verme yükümlülüğü bulunmaktadır. Çalışanlar ise bu muayenelere katılmak ve doğru bilgi vermek zorundadır. Yönetmelik ayrıca, işyerinde sağlık ve güvenlik koşullarının sürekli olarak iyileştirilmesini hedefler ve iş kazaları ile meslek hastalıklarının önlenmesi için gerekli önlemlerin alınmasını zorunlu kılar.

Periyodik Sağlık Taraması Zorunlu mu?

Periyodik sağlık taraması zorunludur. Türkiye'de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler gereği, işverenler, çalışanlarının sağlık durumlarını düzenli olarak kontrol ettirmekle yükümlüdür. Bu zorunluluk, işyerindeki sağlık risklerinin erken tespit edilmesi ve önlenmesi amacıyla getirilmiştir. Özellikle tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanların periyodik sağlık kontrolleri daha sık aralıklarla yapılmalıdır.

İşverenler, çalışanlarının işe girişlerinde ve iş süresince belirli aralıklarla sağlık muayenelerini yaptırmalıdır. Bu muayeneler, işyeri hekimleri tarafından gerçekleştirilir ve sağlık raporları düzenlenir. Çalışanların, bu sağlık muayenelerine katılması ve gerekli bilgileri doğru bir şekilde vermesi gerekmektedir. Yönetmelik, işverenlerin sağlık kontrollerine yönelik yükümlülüklerini ve çalışanların bu süreçteki sorumluluklarını detaylı bir şekilde tanımlar.

Diğer yandan sağlık taramasının zorunlu olmasının aslında çalışanların sağlığını korumak açısından da önemi vardır. Hiçbir kontrol olmadan çalışma hayatına devam eden personelin riskleri tespit edilemezse bu hem çalışanın kendi sağlığı hem de diğer çalışanların sağlığı için risk teşkil edecektir.

Periyodik sağlık taraması yapılmazsa bunun hukuki karşılığı da olmaktadır. İş Güvenliği Kanunu ve buna bağlı olarak geliştirilen yönetmelikler periyodik sağlık taramasının çerçevesini çizmektedir. Bu nedenle işverenler genelde bu tür muayenelerin ve sağlık taramalarının zamanında yapılması için işyeri hekimleri ile işbirliği yapmaktadır. İş güvenliği uzmanları da bu süreci yakından takip ederek işyeri hekimi ile birlikte tüm çalışanların sağlık kayıtlarının tutulmasını takip etmektedir. Çalışanların çok tehlikeli işlerde işe bağlı sağlık risklerini bilmesi ve bunun hakkında kişisel önlemlerini alması sorumluluğu da bulunmaktadır.

Periyodik Sağlık Taraması Hangi Sıklıkla Yapılır?

Periyodik sağlık taramalarının sıklığı, çalışanın yaptığı işin tehlike derecesine, maruz kaldığı risk faktörlerine ve çalışanın yaşına, cinsiyetine ve sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak, periyodik sağlık taramalarının sıklığı şu şekildedir:

Az Tehlikeli İşler:

Bu kategorideki işlerde çalışanlar için periyodik sağlık taramaları genellikle 5 yılda bir yapılır.

Tehlikeli İşler:

Tehlikeli işler sınıfında yer alan işlerde çalışanlar için periyodik sağlık taramaları 3 yılda bir yapılır.

Çok Tehlikeli İşler:

Çok tehlikeli işler sınıfında yer alan işlerde çalışanlar için periyodik sağlık taramaları yılda bir kez yapılır.

Çalışanın yaşı, mevcut sağlık durumu veya maruz kaldığı spesifik riskler (örneğin, kimyasal maddeler, gürültü, toz vb.) nedeniyle daha sık aralıklarla sağlık kontrolleri gerekebilir. Bu durumlarda, işyeri hekiminin önerileri doğrultusunda daha sık taramalar yapılabilir.

Bu sıklıklar, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde belirlenmiştir. İşyeri hekimi, çalışanların sağlık durumlarını ve işyerindeki riskleri dikkate alarak, gerektiğinde daha sık aralıklarla sağlık taramaları yapılmasını önerebilir. İşverenler, çalışanlarının sağlık muayenelerini bu düzenlemelere uygun olarak yaptırmakla yükümlüdür.

Etkili iletişim

Çalışanlar, işverenler ve diğer sağlık profesyonelleri ile açık ve net iletişim hayati önem taşımaktadır. İşyeri hekiminin tıbbi durumları, koruyucu tedbirleri ve sağlık politikalarını sağlık personeli olmayan kişilerin de kolaylıkla anlayabileceği şekilde açıklaması gerekir.

Empati ve Merhamet

Çalışanlara karşı empati göstermek ve onların endişelerini anlamak, güven oluşturulmasına yardımcı olur ve sağlık sorunları hakkında açık iletişimi teşvik eder. Bu, sağlık risklerini doğru bir şekilde değerlendirmek ve ele almak için önemlidir.

İşbirliği ve Takım Çalışması

Sağlık ve güvenlik programlarının başarılı bir şekilde uygulanması için güvenlik görevlileri, insan kaynakları ve yönetimden oluşan çok disiplinli bir ekiple etkin bir şekilde çalışmak gereklidir. İşbirliği, kapsamlı bakım ve önleyici tedbirlerin uygulanmasını sağlar.

Liderlik ve Savunuculuk

Sağlık girişimlerine liderlik etme ve çalışanların refahını savunma becerisi önemlidir. Buna sağlık ve güvenlik standartlarını geliştirmek için işyeri politikalarını ve uygulamalarını etkilemek de dahildir.

Kritik düşünce

Karmaşık durumları analiz etme, riskleri değerlendirme ve etkili çözümler geliştirme yeteneği çok önemlidir. Bu, kapsamlı risk değerlendirmelerinin yapılmasını ve sağlık tehlikelerini azaltmaya yönelik stratejilerin uygulanmasını içerir.

Detaylara dikkat

Sağlık durumlarının doğru şekilde teşhis edilmesi, tıbbi kayıtların tutulması ve sağlık düzenlemelerine uygunluğun sağlanması için ayrıntılara gösterilen titizlik çok önemlidir.

Dürüstlük ve Gizlilik

En yüksek mesleki etik standartlarına uymak ve çalışanların sağlık bilgilerinin gizliliğini korumak çok önemlidir. Güven, hekim-çalışan ilişkisinin temel taşıdır.

Sürekli Öğrenme Taahhüdü

Sürekli eğitim ve mesleki gelişim yoluyla iş sağlığı ve hekimliğindeki en son gelişmelerden haberdar olmak, işyeri hekiminin mümkün olan en iyi bakımı sunabilmesini sağlar.

Zaman yönetimi

Klinik sorumlulukları, idari görevleri ve acil durum müdahalelerini dengelemek için zamanı verimli bir şekilde yönetmek, organize ve etkili bir uygulamayı sürdürmek için önemlidir.

Kayıt tutma

İşle ilgili yaralanmaların, hastalıkların ve sağlık değerlendirmelerinin belgelenmesi de dahil olmak üzere doğru ve kapsamlı tıbbi kayıtların tutulması, eğilimlerin izlenmesi ve yasal gerekliliklere uyum açısından çok önemlidir.

Proaktif yaklaşım

Sağlığı geliştirme programlarının uygulanması, işyeri denetimlerinin yapılması ve çalışanların sağlıklı uygulamalar konusunda eğitilmesi de dahil olmak üzere önlemeye odaklanmak, işle ilgili sağlık sorunlarının görülme sıklığının azaltılmasına yardımcı olur.

Acil Durum Hazırlığı

Yaralanmalara acil bakım sağlamak ve acil servislerle koordinasyon sağlamak da dahil olmak üzere işyerindeki acil durumlarla ilgilenmeye hazırlıklı olmak temel bir sorumluluktur.

Esneklik

Değişen çalışma ortamlarına ve ortaya çıkan sağlık risklerine uyum sağlama yeteneği önemlidir. Bu, yüksek stresli durumlarla başa çıkabilmeyi ve baskı altında soğukkanlılığı koruyabilmeyi içerir.

Bir işyeri hekimi, bu nitelikleri benimseyerek daha güvenli, daha sağlıklı bir çalışma ortamı yaratılmasına etkili bir şekilde katkıda bulunabilir ve sonuçta çalışanların refahını ve üretkenliğini artırabilir.

İşyeri Hekimliği Eğitimi

İşyeri hekimliği eğitimi 6331 sayılı İş Güvenliği Kanunu gereğince verilmesi gereken ve temel tıp eğitiminin aksine işyerindeki çalışma koşulları üzerine yoğunlaşan bir eğitimdir. Teorik eğitim, uzaktan eğitim, örgün eğitim ve uygulama eğitimi olarak dört aşamada verilmektedir.

180 saat süren teorik eğitimin hemen ardından 90 saat sürecek olan uzaktan eğitim süreci başlamaktadır. Bu iki aşamadan sonra yine 90 saat sürecek örgün eğitim aşamasına geçilir. Toplamda 3 aşamalık bu teorik kısımdan sonra 5 gün süren 40 saat kapsamlı uygulama eğitimini tamamlamak gerekmektedir. Uygulama eğitiminin bir işyeri hekiminin yapılması zorunludur. Bu hiyerarşik olarak ilerleyen eğitim sürecinde hiçbir aşamanın aksatılmaması gerekmektedir.

İşyeri hekimliği eğitimi için gereken belgeler ise:

• Eğitime katılmak istendiğine dair dilekçe
• Tıp Fakültesi Diploması Örneği
• Kimlik Fotokopisi
• Diploma ile Kimlikteki soy isim uyuşmuyorsa (evlilik belgesi örneği)

İşyeri hekimliği eğitiminden sonra tüm katılımcıların bir sınava katılması gerekmektedir. Sınav geçme puanı 70 puandır. ÖSYM tarafından hazırlanan sınavın ne zaman yapılacağı ise her yılın başında ÖSYM web sitesinden ilan edilmektedir.